Trong thời đại công nghệ thông tin, người đọc có vô vàn cơ hội tiếp cận thông tin và tri thức, không chỉ từ thư viện mà còn từ internet và các nguồn trực tuyến khác. Thói quen đọc sách cũng thay đổi theo, với nhiều phương pháp tiếp cận mới. Tuy nhiên, dù đọc bằng hình thức nào, sách vẫn mang lại những kiến thức phong phú. Duy trì và phát triển văn hóa đọc trong kỷ nguyên số là cách để mỗi người tích lũy tri thức, thư giãn và không bị tụt hậu.
Đưa sách đến cộng đồng: Giải pháp thúc đẩy văn hóa đọc
Sự phát triển của công nghệ thông tin đã khiến nhiều người dần rời xa thói quen đọc sách truyền thống. Để khơi dậy niềm đam mê đọc sách, các cấp, các ngành đã nỗ lực đổi mới phương pháp tiếp cận độc giả. Các trường học cũng sáng tạo, tổ chức nhiều hình thức khuyến đọc phong phú.
Ông Nguyễn Mạnh Trưng, Phó Giám đốc Thư viện tỉnh cho biết: Thư viện tỉnh hiện có trên 42.640 đầu sách với trên 99.450 bản sách, 28 đầu báo, tạp chí. Thư viện cũng tiếp nhận sách qua các chương trình hỗ trợ. Hiện nay, Thư viện tỉnh duy trì các hoạt động dịch vụ như: phục vụ bạn đọc tại chỗ, cho mượn về nhà, luân chuyển sách báo đến hệ thống thư viện trên địa bàn tỉnh và tổ chức phục vụ bằng xe thư viện lưu động.
Xe thư viện lưu động: Mô hình hiệu quả
Mỗi chuyến xe thư viện lưu động được bố trí thư viện điện tử với máy tính kết nối internet và thư viện truyền thống với hàng nghìn sách, tạp chí, báo và ghế ngồi phục vụ đọc sách. Cách sắp xếp bắt mắt và hài hòa cùng với việc thay đổi đầu sách thường xuyên, phù hợp với từng địa điểm xe đến, đã thu hút đông đảo người dân và học sinh.
So với thư viện truyền thống, xe thư viện lưu động có cách thức phục vụ linh hoạt hơn, học sinh có thể đọc sách ngay tại trường trong không gian mở, giúp các em phát triển sự sáng tạo và niềm yêu thích đọc sách.
Thầy giáo Trần Mạnh Hoàng, Hiệu trưởng Trường TH&THCS Bình Chân, xã Vũ Bình, huyện Lạc Sơn chia sẻ: Nhà trường thường xuyên bổ sung các đầu sách để khuyến khích phong trào đọc sách trong học sinh. Tuy nhiên, sách không thể đa dạng như xe thư viện lưu động. Thầy mong Thư viện tỉnh sẽ kết hợp với các trường học, thường xuyên có những chuyến xe thư viện để học sinh được tiếp cận nhiều hơn thông tin và kiến thức bổ ích.
Trong năm 2024, Thư viện tỉnh đã tổ chức 30 cuộc phục vụ bạn đọc bằng xe lưu động đến các điểm trường học, nhà văn hóa xã, thôn bản. Qua các hoạt động đã thu hút hơn 37.200 lượt bạn đọc; phục vụ 56.585 lượt sách, báo. Thư viện tỉnh cũng đã bàn giao 44 tủ sách cộng đồng cho các xã khó khăn trên địa bàn tỉnh.
Bên cạnh đó, hàng năm, Thư viện tỉnh đã tham mưu và chủ trì tổ chức các hoạt động truyền thông như: Tổ chức trưng bày sách, báo phục vụ Hội Báo xuân; phối hợp tổ chức Ngày sách và văn hóa đọc Việt Nam, kết hợp tổ chức phục vụ lưu động bằng xe thư viện đa chức năng đã thu hút hàng nghìn người tham dự.
Đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số trong văn hóa đọc
Để đáp ứng nhu cầu tiếp cận thông tin của độc giả, UBND tỉnh đã ban hành Đề án kiện toàn, củng cố và nâng cao hiệu quả hoạt động hệ thống thư viện công cộng; ban hành Kế hoạch triển khai Chương trình chuyển đổi số ngành Thư viện. Việc chuyển đổi số ngành Thư viện trên cơ sở ứng dụng, khai thác có hiệu quả công nghệ số, phát triển nguồn lực thông tin và tài nguyên số, phát triển nguồn vốn tri thức, xây dựng hệ thống thư viện điện tử, thư viện số góp phần nâng cao dân trí, xây dựng xã hội học tập trong cộng đồng.
Theo kế hoạch hệ thống thư viện công cộng trên địa bàn tỉnh, gồm 1 Thư viện tỉnh và 10 Thư viện cấp huyện được quản lý, khai thác, cung cấp dịch vụ trên nền tảng công nghệ số và được liên thông, tích hợp chia sẻ dữ liệu với nhau.
Kết luận
Cuộc sống hiện đại với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin đã tác động không nhỏ tới văn hóa đọc, nhất là thế hệ trẻ. Chuyển đổi số và nhiều hoạt động đa dạng hình thức được tổ chức nhằm thúc đẩy phát triển văn hóa đọc, bồi dưỡng, nâng cao nhận thức về văn hóa đọc cho người dân. Cần có sự chung tay của toàn xã hội để văn hóa đọc ngày càng lan tỏa và phát triển bền vững trong kỷ nguyên số.
